Podkłady kolejowe impregnowane rakotwórczym kreozotem wykorzystywane są w polskim ogrodnictwie, jako element dekoracyjny oraz wspierający rośliny pienne.
Moda na stare podkłady kolejowe – moda na raka.
Kreozot używany jest od 1839 roku do konserwacji produktów drewnianych przeznaczonych do stosowania na otwartej przestrzeni. Trwałość zaimpregnowanego drewna określa się średnio na 30-40 lat, ale kancerogenne związki wchodzące w skład oleju kreozotowego pozostają w nim nawet do 100 lat. W kontakcie z glebą lub wodą związki te przedostają się do środowiska, a w temperaturze powyżej 18 st. C mogą dostać się także do atmosfery, stwarzając tym samym zagrożenie dla ludzi i zwierząt.
Podkłady kolejowe i stare słupy telekomunikacyjne są olbrzymim problemem, nie można ich po prostu spalić albo zakopać, a ich utylizacja jest kosztowna. Metodą na pozbycie się ich jest rozdawanie, sprzedaż albo pozostawienie w takim miejscu, aby było łatwo je ukraść. Ofiarami są jednak nieświadomi działkowicze, właściciele domów i ogrodów. Niektóre ogrodnicze portale internetowe, blogerzy i kanały youtube'owe zachęcają do wykorzystania wycofanych z użytku podkładów kolejowych charakterze dekoracyjnym. Podkłady chwalone są przede wszystkim za swoją wytrzymałość na warunki atmosferyczne i z tego powodu chętnie stosowane jako wyścielenie podjazdów i ścieżek. Ludzie nie zdają sobie sprawy z toksyczności substancji zawartych w takich podkładach. To bezpośrednie zagrożenie zdrowia dla osób przebywających w ich pobliżu. Odpady impregnowane olejem kreozotowym, zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej, powinny być utylizowane, ponieważ kreozot z zaimpregnowanego drewna wchodzi w kontakt z glebą lub wodą a toksyczne substancje uwalniają się do środowiska i w nim pozostają, nie zostając rozłożone.
Kreozot jest mieszaniną setek różnych związków, w tym dwu- i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz piryn. Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 528/2012 z dnia 22 maja 2012 ,Kreozot stosowany do impregnacji podkładów kolejowych, uznano za bezprogowy czynnik rakotwórczy i sklasyfikowano jako substancję rakotwórczą kategorii 1B.
Kreozot składa się z dużej ilości różnych składników, w tym węglowodorów aromatycznych WWA, takich jak naftalen, antracen, fenantren, chryzen, oraz składników kwaśnych i zasadowych - fenoli, krezoli, metylowych pochodnych piryn oraz innych.
Czynnikiem rakotwórczym zaklasyfikowanym do kategorii I jest jeden z jego głównych składników, czyli benzo(a)piren - i z tego powodu zarówno kreozot, jak i drewno nim impregnowane nie mogą być wprowadzane do obrotu dostępnego dla konsumentów. Dawka śmiertelna benzo(a)pirenu dla organizmów stałocieplnych wynosi tylko 710 mg/kg. W uproszczeniu kreozot zawarty w 45 podkładach kolejowych zabiłby 70-kg człowieka natychmiast. Powszechne niebezpieczeństwo jednak tkwi w małych dawkach, które mogą wywoływać raka, a w konsekwencji doprowadzać do śmierci wielu ludzi. Kreozot określany jest "bezprogowym czynnikiem rakotwórczym" co oznacza, że żadna jego ilość nie jest bezpieczna dla człowieka.
Wybór należy do Nas.